Ảnh vệ tinh đá Tư Nghĩa ngày 23/11, những điểm được đánh dấu là nơi Trung Quốc có thể đặt hệ thống vũ khí. Ảnh: AMTI

Ngoại trưởng được Trump đề cử Rex Tillerson hôm qua nói Washington cần gửi tín hiệu rõ ràng đến Bắc Kinh, cấm Trung Quốc lên các đảo nhân tạo ở Biển Đông. 

Phản ứng lại tuyên bố này, Viên Chính (Yuan Zheng), chuyên gia về Mỹ tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng ông không nghĩ Tillerson "dám thực hiện những gì đã nói" tại phiên điều trần trước Thượng viện Mỹ.

"Tôi không nghĩ Mỹ sẽ ngăn cản Trung Quốc vào các đảo ở Biển Đông. Trung Quốc không phải Cuba, Biển Đông cũng không phải vùng Caribe", SCMP dẫn lời ông Viên hôm nay nói. 

Chuyên gia này nói thêm rằng Trung Quốc có thể lập Vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông nếu Mỹ cản Bắc Kinh lên đảo. 

SCMP cho rằng bình luận "gây kích động" của Rex Tillerson phản ánh đội ngũ sắp lên nắm quyền của Tổng thống đắc cử Donald Trump "khuyết thiếu kinh nghiệm ngoại giao".

"Những công trình xây dựng đều đã hoàn thành... Nên chú ý rằng Mỹ tăng áp lực Quân sự sẽ là điều được sử dụng để lý giải cho việc Trung Quốc triển khai quân đội", Ngô Tâm Bá (Wu Xinbo), người đứng đầu Viện nghiên cứu Mỹ, Đại học Phúc Đán, Thượng Hải, nói.

Ngô nói rằng Mỹ có thể có vài lựa chọn khác hơn là cử tàu chiến tăng cường tuần tra đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông, nơi nhiều nước có tuyên bố chủ quyền chồng lấn.

Trong khi đó, ông Viên Chính nói do không phải là một bên có tranh chấp, nên Mỹ sẽ có rất ít cơ sở pháp lý để làm nhiều hơn thế. 

Cả ông Viên và ông Ngô đều tin rằng ông Tillerson chọn lập trường cứng rắn chống lại Bắc Kinh trong phiên điều trần đầu tiên trước Ủy ban Đối ngoại của Thượng viện Mỹ để "bù đắp cho các khiếm khuyết kinh nghiệm ngoại giao".

"Nói như ông ấy sẽ chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ Trung - Mỹ. Tuy nhiên, điều mà ông ấy nói được quốc hội Mỹ thích nghe", Viên cho biết.

Tillerson gọi việc Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở Biển Đông và tuyên bố vùng nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông, nơi có tranh chấp với Nhật Bản là "hành động phi pháp".

"Trung Quốc chiếm lãnh thổ hoặc kiểm soát, hoặc tuyên bố kiểm soát các khu vực mà nước này không có quyền hợp pháp", Tillerson nói.

Văn Việt